به گزارش مشرق، مراسم میراث‌ معنوی تعزیه‌خوانی با هدف زنده نگه‌داشتن میراث ناملموس و آیین‌های سنتی عزاداری سید و سالار شهیدان و به منظور اجتماع حسینی همه ساله سه روز متوالی و خصوصا تاسوعا و عاشورا که با استقبال کم‌نظیر اهالی فرهنگ، هنر ، رسانه و آحاد مردم روبه‌رو شده است.

حضور هنرمندان مطرح جلوه ای خاص به مراسم بخشیده و هنرمندان مطرح تئاتر کشوری و استانی، نقالان و تعزیه‌خوانان جوان به همراه گروهی از هنرمندان عرصه نمایشی و موسیقی استان هنرنمایی کرده و یاد و خاطره شهدای کربلا را زنده نگه می‌دارند.

این برنامه همه ساله سه شب متوالی از شب تاسوعا تا شام غریبان امام حسین (ع) برگزار می‌شود، روستاهای حسین آباد و دوین شهرستان شیروان از جمله مناطق متمرکز برپایی چنین آیین های سنتی هستند که همه ساله مورد توجه هنرمندان و علاقه مندان قرار می گیرند.

شعرا و مداحان برای حذف خرافه ها پا در میدان گذاشتند

شعرا، مادحین و ریش سفیدان برگزاری آیین‌های عزاداری گرد هم آمدند تا با حذف بسیاری از بدعت‌ها و خرافه‌ها تلاش کنند تا اصالت عزاداری و محوریت موضوع حادثه کربلا مورد صیانت قرار گرفته و بخش عظیمی از آفت‌ها و آسیب‌ها در این بخش رفع شود.

همه نهادهای فرهنگی و هنری در این زمینه دخیل هستند و پای کار آمدند تا به تقویت موضوع تعزیه خوانی و غنای آن بیفزایند، همه ساله در روز تاسوعا و عاشورا بزرگ‌ترین مراسم تعزیه‌خوانی در روستاهای پرجمعیت استان برگزار می‌شود و تا چندین هزار نفر این مراسم را از نزدیک تماشا می‌کنند.

در این مراسم که تا غروب عاشورا ادامه دارد هیئت‌های سوگوار حسینی در جای جای نقاط مختلف روستاها گرد آمده و مراسم علم‌گردانی برگزار می‌کنند که طبق آیینی خاص با ذکر صلوات و خواندن اشعار مناسبتی در اصطلاح سه بار سلام داده و جواب داده می‌شوند، سپس علم‌ها را به یکدیگر نزدیک کرده و همین آداب با گروه میهمانان سوگوار بعدی ادامه می‌یابد.

قدمت ۳۰۰ ساله بازسازی واقعه عاشورا در خراسان شمالی

بازسازی واقعه روز عاشورا در استان قدمت ۳۰۰ ساله دارد که توسط شبیه خوانان از گروه تعزیه خوانی صورت می‌گیرد، یکی دیگر از بخش‌های پرشور این آئین است که از صبح با ورود نمادین کاروان حضرت امام حسین (ع) آغاز و در غروب عاشورا با آتش زدن خیمه‌های کاروان به پایان می‌رسد.

تعزیه و تعزیه‎‌خوانی که مردم خراسان شمالی آن با عنوان شبیه و شبیه‌خوانی یاد می‌کنند درگذر زمان علاوه بر ادامه سنت‌های دینی به عنصری بدل شده است که آن را می‌توان بخش اصلی هویت‎ بخشی این روستا و منطقه قلمداد کرد و همین موضوع خود موجب تقویت اهتمام اهالی در برگزاری این مراسم، پایداری و استمرار آن است.

اوج این مراسم در روزهای عاشورا و تاسوعای حسینی است که با سینه‌زنی و زنجیرزنی عزاداران حسینی و پخش نذورات همراه است، حلیم به‌صورت نذری بین عزاداران توزیع می‌شود و به قول اهالی محل، عاشورا در استان قیامتی به عشق حسین (ع) برپا می‌شود و تمام هزینه‌های این مراسم بزرگ توسط مردم تأمین می‌شود.

انتقال شجاعت و دلاوری به جامعه

رییس انجمن تعزیه خراسان شمالی در این خصوص گفت: هنر تعزیه شجاعت و دلاوری را به جامعه منتقل می‌کند.

سید عباس هاشمی اظهارکرد: هنر تعزیه خوانی با بیان قصه پر درد عاشورا، به بلندای هزار و ۴۰۰ سال است.

وی افزود: افرادی که اهل هیأت و عزاداری هستند، با این هنر مأنوس بودند و این هنر بخشی از حوادث عاشورا را بیان می‌کرد.

رییس انجمن تعزیه خراسان شمالی با تاکید بر اینکه این هنر نسل به نسل بین مردم جابجا می‌شد اضافه کرد: تعزیه خوان می‌تواند حوادث مختلف کربلا را به تصویر بکشد.

وی با اشاره به داستان‌های متعدد عاشورا که امکان بیان آن در قالب تعزیه وجود دارد ادامه داد: اگر به این موارد پرداخته شود شجاعت، دلاوری، عشق به ولایت و دل کندن از مادیات به جامعه منتقل می‌شود.

هاشمی با بیان برخی از رویدادهای کربلا، تصریح کرد: از ماجرای حر می‌توان آزادگی و اراده را به جامعه منتقل کرد و این اتفاق با هنر تعزیه رقم می‌خورد.

وی با اشاره به رسیدن یک غلام به غافله کربلا و جاماندن بسیاری از بزرگان دین عنوان کرد: نباید در جامعه به هیچ فردی از بالا به پایین نگاه کرد زیرا جایگاه‌های دنیوی بی ارزش هستند.

وی بیان کرد: با تعزیه سربازانی چون شهید حججی تربیت می‌شوند که با عزت مقابل دشمن ایستاده و خم به ابرو نمی‌آورند و این هنر تعزیه است.

برگزاری ۴۰۰ مجلس تعزیه خوانی

سرپرست معاونت امور هنری، سینمایی، سمعی و بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی گفت: دهه نخست ماه محرم، ۴۰۰ مجلس تعزیه خوانی در جای جای نقاط مختلف استان برگزار شده که اوج اجرای آن روز تاسوعا و عاشورای حسینی است.

مسعود مرواری اظهارکرد: ۴۵۰ نفر از هنرمندان تعزیه استان در قالب ۴۵ گروه هنری اجرای فعالیت دارند که از طفل ۶ ماهه تا پیشکسوت ۷۰ ساله در نقش های مختلف به اجرای این هنر می پردازند و وقایع و رویدادهای تاسوعا و عاشورای حسینی را تبیین می کنند.

وی افزود: ۲۵۰ نفر از هنرمندان تعزیه خراسان شمالی مربوط به شهرستان شیروان هستند که بیشتر اجرای نمایش هم در این شهرستان خراسان شمالی به ایفای نقش می پردازند.

سرپرست معاونت امور هنری، سینمایی، سمعی و بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان شمالی اضافه کرد: استقبال مردم استان از اجرای نمایش تعزیه در سال های اخیر بسیار گسترده و پرشور شده است که نیاز به فضاهای بزرگتری دارد.

وی ادامه داد: پیگیری های لازم جهت اختصاص مکانی بزرگتر برای اجرای نمایش صورت گرفته و امید می رود مسئولان مربوطه هر چه زودتر نسبت به این موضوع اقدامات لازم را انجام دهند.

در استان خراسان شمالی ۴۱ گروه تعزیه با ۹۵۰ نفر عضو در شهرستان های شیروان، بجنورد، اسفراین، مانه و سملقان، جاجرم و گرمه فعالیت دارند.

علاوه بر این در چند سال اخیر در استان خراسان شمالی، تعزیه ترک های شمال خراسان شمالی، تعزیه کردهای خراسان شمالی، تعزیه بنی اسد (بیل گردانی) و هنر تعزیه خوانی در بجنورد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

تعزیه خوانی مجموعه نمایش های آیینی مذهبی برگرفته از رویدادهای تاریخی و حماسی واقعه جانسوز کربلا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش است که از سوی هنرمندان تعزیه خوان به نمایش درمی آید.

خراسان شمالی بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد و آیین های عزاداری این منطقه که گنجینه فرهنگ نام دارد با توجه به تنوع قومیتی منطقه فراوان و مختلف است.

تاکنون ۱۴ آیین عاشورایی و محرم در خراسان شمالی در فهرست آثار معنوی و ناملموس ثبت ملی شده است.